Wat is het verschil tussen probiotica en prebiotica?

In ons maagdarmkanaal zitten tal van micro-organismen. Denk aan bacteriën, virussen en schimmels. Samen vormen die de darmmicrobiota, het microbioom of de darmflora. De activiteit en samenstelling daarvan kan een effect hebben op onze gezondheid. Om een goede darmgezondheid te bewaren zijn prebiotica en probiotica essentieel. Die twee termen worden veelal door elkaar gebruikt, maar betekenen wel degelijk iets anders. Wat is het verschil? Wat is hun functie en welke gezondheidsvoordelen hebben ze? Het antwoord vind je hier.

De definitie van probiotica
De laatste decennia is al heel wat onderzoek gedaan naar de gezondheidsvoordelen van probiotica. Probiotica is afgeleid van het Grieks waarbij Pro ‘voor’ en Biotica ‘leven’ betekent (1). De meest recente definitie van probiotica die de FDA en WHO gezamenlijk hebben opgesteld is de volgende: (probiotica) zijn micro-organismen die, wanneer zij in voldoende mate worden toegediend, een gezondheidsvoordeel opleveren voor het menselijk lichaam. Probiotica bevatten dus levende bacteriën (2).Wist je trouwens dat de bacteriële kolonisatie van het maagdarmkanaal al begint tijdens de geboorte, wanneer het pasgeboren kind in contact komt met de baarmoederhals- en vaginale flora van de moeder? Vandaar dat men ook een verschil ziet in de samenstelling van het microbioom bij baby’s die geboren zijn met keizersnede en kinderen die via de vaginale weg zijn geboren. Bij een geboorte via keizersnede loopt een baby deze eerste kolonisatie dus mis. Voor meer info verwijzen we je graag door naar de recente studie van Long G., et al (2021) (3).

Wat is het nut van probiotica?
De term probiotica werd voor het eerst geïntroduceerd door Vergin, toen hij de schadelijke effecten van antibiotica en andere microbiële stoffen op de microbiële darmpopulatie bestudeerde. Hij merkte op dat probiotica gunstig waren voor de microflora in de darmen (1). Darmbacteriën spelen een cruciale rol bij het in stand houden van de immuun- en metabolische homeostase en de bescherming tegen ziekteverwekkers. Een veranderde samenstelling van de darmbacteriën (dysbiose) is al in verband gebracht met ontstekingsziekten en infecties. Kortom probiotische bacteriën kunnen verschillende gezondheidsvoordelen bieden door het normaliseren van een verstoord microbioom, het uitsluiten van pathogenen, en het verhogen van de productie van SCFA (4-6). SCFA staat voor Short-Chain Fatty Acids ofwel korte keten vetzuren zoals acetaat, propionaat, en butyraat (boterzuur). Meer hierover lees je verderop in het stukje over prebiotica. 

Voornamelijk de Lactobacillus en Bifidobacterium zijn gerapporteerd als gunstige probiotische bacteriestammen. De representatieve soorten zijn onder meer L. acidophilus, L. casei, L. plantarum, B. lactis, B. longum, en B. bifidum (7). Probiotica worden gemeten in kolonievormende eenheden (CFU). Die geven het aantal levensvatbare cellen aan. Hoeveelheden kunnen op productetiketten worden aangegeven als bijvoorbeeld 1 x 109 voor 1 miljard CFU of 1 x 1010 voor 10 miljard CFU. Veel probiotische supplementen bevatten 1 tot 10 miljard CFU per dosis, maar sommige producten bevatten tot 50 miljard CFU of meer. Een hoger aantal CFU's verbetert echter niet noodzakelijkerwijs de gezondheidseffecten van het product (8). 

Ben je op zoek naar een probioticum? Dan hebben wij Debaflor in het gamma, een probioticum ter ondersteuning van de darmflora, spijsvertering en immuniteit.

Probiotica zijn geen prebiotica (en omgekeerd)
Probiotica mogen niet worden verward met prebiotica. Dat zijn meestal complexe koolhydraten (zoals inuline en andere fructo-oligosacchariden) die door micro-organismen in het maagdarmkanaal worden gebruikt als stofwisselingsbrandstof (9). In sommige klinische studies wordt een probioticum toegediend in combinatie met prebiotica om de goede bacteriegroei te bevorderen. De combinatie wordt ook wel een synbioticum genoemd. Prebiotica moet je eigenlijk zien als de voeding voor de darmbacteriën terwijl probiotica de bacteriën zelf zijn.

Wat zijn prebiotica en wat is hun effect?

De vereisten van een prebioticum zijn dat ze in het bovenste deel van het maagdarmkanaal kunnen worden gefermenteerd door de intestinale microbiota. Ze stimuleren selectief de groei en diversiteit van nuttige bacteriën en hebben een positief effect op de gezondheid van de gastheer. Van prebiotica zoals galacto-oligosacchariden (GOS) en fructo-oligosacchariden (FOS) is aangetoond dat ze het microbioom verbeteren door de toename van bifidobacteriën en afname van E. coli (10). Verschillende verbindingen zijn getest om hun functie als prebiotica te bepalen. FOS, GOS en trans-galacto-oligosacchariden (TOS) zijn de meest voorkomende prebiotica. 

Fermentatie van prebiotica door de darmmicrobiota produceert vetzuren met een korte keten (SCFA's) zoals melkzuur, boterzuur en propionzuur. Dit zijn eindproducten van bacteriële fermentatie van met name onverteerbare koolhydraten in de dikke darm (9). Deze producten kunnen meerdere effecten hebben op het lichaam. Zo beïnvloedt propionaat bijvoorbeeld T helper 2 in de luchtwegen en macrofagen, evenals dendritische cellen in het beenmerg (11, 12). Een afname van het aantal bacteriën dat metabolieten zoals SCFA’s produceert wordt vaak als oorzaak aangewezen bij patiënten met inflammatoire darmziekten (IBD), prikkelbaar darmsyndroom (IBS), diabetes type 2 (T2D), obesitas, bacteriële infecties, auto-immuunziekten of kankerpatiënten (13). Zo kan het doeltreffend zijn bij het prikkelbare darmsyndroom en de ziekte van crohn (14). Er is ook vastgesteld dat de consumptie van prebiotica het risico op het ontstaan van allergische huidziekten zoals atopische dermatitis vermindert, ook bij zuigelingen (15, 16). Het prebioticum FOS vermindert tevens de expressie van IL-6 (17). Inteleukine 6 is een cytokine dat een belangrijke rol speelt bij chronische ontstekingsziekten.

Wat zijn prebiotische voedingsmiddelen?
Prebiotica komen van nature voor in verschillende levensmiddelen zoals asperges, knoflook, cichorei, uien, aardperen, tarwe, honing, banaan, gerst, tomaat, rogge, soja, erwten, bonen, zeewieren en microalgen. Vanwege hun lage concentratie in levensmiddelen worden ze op grote industriële schaal geproduceerd onder de vorm van FOS en GOS (18). Zoals gezegd zijn de producten van de afbraak van prebiotica voornamelijk SCFA’s. Deze moleculen kunnen door de darmwand opgenomen worden en in de bloedcirculatie terechtkomen. Daarom zijn prebiotica niet enkel in staat om het maagdarmkanaal te beïnvloeden maar ook andere organen en systemen (19). 

Er wordt algemeen aangenomen dat prebiotica geen ernstige bijwerkingen hebben. Ze worden naar de dikke darm getransporteerd om gefermenteerd te worden door de darmmicrobiota. Hoeveel prebiotica heb je nodig? Een dagelijkse dosis van 2,5-10 g prebiotica volstaat.

Ben je op zoek naar een prebioticum? Dan hebben wij met Deba Pharma FOS in het gamma.