Metabool syndroom: voorkomen en behandelen

Odoo + afbeelding en tekst

Het metabool syndroom is een chronische stoornis van de stofwisseling. Wetenschappers zien een verband met een ongezonde levensstijl en noemen insulineresistentie als een van de belangrijkste risicofactoren. Een welvaartsaandoening dus, ook gelinkt aan diabetes. Voorlichting en preventie zijn daarom een must, en gelukkig kan je er ook wat aan doen. Dat vertellen we je hier.

Wat is het metabool syndroom?
Het metabool syndroom of MBS is een groep klinische syndromen die worden bepaald door een ongezonde levensstijl, het milieu en andere factoren waarvan het belangrijkste mechanisme insulineresistentie is (1). Patiënten vertonen symptomen als zwaarlijvigheid, aderverkalking, stijging van bloedlipiden, verhoging van de bloeddruk en daardoor verhoogde ontstekingsreacties (2). Momenteel zijn de meeste wetenschappers van mening dat insulineresistentie de meest cruciale onafhankelijke risicofactor en centrale schakel is die tot het metabool syndroom leidt (3).

Hoe herken je het metabool syndroom?
Volgens de NCEP ATP III-definitie is er sprake van het metabool syndroom indien drie of meer van de volgende vijf criteria zijn vervuld: 

- Tailleomtrek meer dan 101 cm (mannen) of 88 cm (vrouwen)
- Bloeddruk hoger dan 130/85 mmHg, 
- Nuchtere triglyceride (TG) meer dan 150 mg/dl
- Nuchtere high-density lipoproteïne (HDL) cholesterolgehalte lager dan 40 mg/dl (mannen) of 50 mg/dl (vrouwen). 
- Nuchtere bloedsuikerspiegel hoger dan 100 mg/dl.

Het metabool syndroom heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid en de kosten van de gezondheidszorg. Het is noodzakelijk om de stijgende prevalentie van het metabool syndroom te erkennen, omdat door interventie de progressie van het syndroom kan worden gestopt en mogelijk teruggedraaid (4, 5).

Waarom heeft suiker een negatieve invloed?
Zoals eerder aangehaald is insulineresistentie een bepalende factor voor de ontwikkeling van MBS. Als je denkt aan insuline dan denk je ook aan glucose. Insuline wordt door de alvleesklier geproduceerd als reactie op de inname van suiker en zorgt ervoor dat suiker kan opgenomen worden door de lichaamscellen die insuline-afhankelijk zijn. De weefsels die glucose uit de circulatie halen en het glucosegebruik het meest beïnvloeden zijn de spieren, de lever en het vetweefsel. Je kan dit proces zien als een sleutel-slot principe. Op de cellen zitten insulinereceptoren. Insuline is de sleutel die ervoor zorgt dat glucose die in het bloed circuleert de cel in kan zodat glucose kan omgezet worden in energie (ATP). 

Glucose kan onmiddellijk gebruikt worden als energie maar kan ook opgeslagen worden onder de vorm van glycogeen in de lever en spieren. Wanneer ook de glycogeenvoorraad vol is dan wordt het teveel aan glucose opgeslagen als vet. Te veel suikers maken je dus dik. Het opgeslagen glycogeen kunnen we ook terug omzetten in glucose door o.a. glucagon, cortisol en adrenaline (6). 

Als we te veel voeding tot ons nemen die rijk is aan suikers dan zal onze pancreas overuren moeten draaien voor de productie van insuline. Eerder haalden we al aan dat onze cellen insulinereceptoren bevatten. Maar nu komt het grote probleem: als onze pancreas te frequent insuline moet aanmaken door een te hoge inname van suikers dan gaan de insulinereceptoren minder tot expressie komen, ze worden resistent. Gevolg? De glucosespiegels in het bloed blijven hoog omdat de cel de glucose niet kan opnemen. Als antwoord hierop zal de pancreas nog meer insuline produceren waardoor het lichaam in een vicieuze cirkel terechtkomt. Finaal geraakt de pancreas uitgeput met als gevolg het ontwikkelen van diabetes type 2 (7). Daarnaast ligt insulineresistentie aan de basis van volgende klachten:

- Overgewicht
- Te veel buikvet en moeilijk afvallen
- Ontstekingen
- Acné
- Hoge bloeddruk
- Hoge cholesterol
- PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom)
- Drang naar zoet
- Zich moe voelen na een maaltijd

Onderstaande afbeelding geeft het verschil weer tussen insulinegevoeligheid en insulineresistentie:


Odoo • Een foto met een geweldige onderschrift

Wat kan je doen aan Metabool syndroom? 
De behandeling van het metabool syndroom is gebaseerd op de verbetering van de levensstijl van de patiënten zoals gezonde eetgewoonten, veel lichaamsbeweging en streven naar gewichtsverlies om het bloedlipidegehalte te verlagen en de bloeddruk en bloedglucose te reguleren (8). Hier vind je alvast een aantal tips:

- Reduceer de inname van koolhydraten (frisdranken, snoep, gebak, pasta, rijst, wit brood enz.) en focus op onverzadigde vetten en eiwitten.

- Verminder je stress, want stress zorgt voor de aanmaak van adrenaline en cortisol. Net die twee sofjes zorgen ervoor dat glucose vrijkomt in de bloedbaan vanuit glycogeen (de opgeslagen vorm van suiker). Als reactie daarop wordt opnieuw insuline aangemaakt… 

- Beweeg (nuchter). Bij nuchter bewegen wordt AMPK geactiveerd (adenosinemonofosfaat geactiveerd proteïne kinase). Dat zorgt ervoor dat onze cellen terug insulinegevoeliger worden.

- Wissel periodes van eten af met periodes van vasten (intermittent fasting of periodiek vasten). Door te vasten breng je de pancreas tot rust. Daarnaast zorgt het voor een betere insulinegevoeligheid van de cellen.

- Verminder je eetmomenten. Net zoals bij het vasten brengen minder eetmomenten de pancreas tot rust waardoor minder insuline wordt aangemaakt. Op deze manier worden ook de reserves aangesproken.

- Eet verse groenten.

- Slaap voldoende. 

- Integreer naast duurtraining ook wat krachttraining. 

- Vul je (gezonde) voeding aan met supplementen die bijdragen tot een normaal metabolisme van koolhydraten zoals berberine, zink, chroom, alfa-liponzuur en kaneel. Met Deba Pharma ontwikkelden we ook een Glucodal, een specifieke formule om de bloedglucosespiegels onder controle te houden.

Ken je deze verontrustende cijfers over Diabetes?

Tot slot nog dit: dat preventie van MBS een absolute noodzaak is, bewijzen de verontrustende cijfers rond de verspreiding van diabetes mellitus. Deze stofwisselingsstoornis van het endocrien systeem is een van de meest voorkomende chronische ziekten wereldwijd. De International Diabetes Federation berekende dat wereldwijd ongeveer 537 miljoen volwassenen (20-79 jaar) aan diabetes lijden. Het totaal aantal mensen met diabetes zal naar verwachting stijgen tot 643 miljoen in 2030 en 783 miljoen in 2045. Diabetes veroorzaakt 6,7 miljoen sterfgevallen per jaar en kost de gezondheidszorg jaarlijks zo’n 966 miljard dollar. Het onder controle houden van de bloedglucosespiegel bij mensen met diabetes zal dus de morbiditeit en mortaliteit wereldwijd helpen verminderen (9).

Referenties:
1. Lu YH, Lu JM, Wang SY, Li CL, Liu LS, Zheng RP, Tian H, Wang XL, Yang LJ, Zhang YQ, Pan CY. Comparison of the diagnostic criteria of metabolic syndrome by International Diabetes Federation and that by Chinese Medical Association Diabetes Branch. Zhonghua Yi Xue Za Zhi. 2006;86:386–389. 
2. Zhao L, Cang Z, Sun H, Nie X, Wang N, Lu Y. Berberine improves glucogenesis and lipid metabolism in nonalcoholic fatty liver disease. BMC Endocr Disord. 2017;17:13. 
3. Choi YJ, Lee KY, Jung SH, Kim HS, Shim G, Kim MG, Oh YK, Oh SH, Jun DW, Lee BH. Activation of AMPK by berberine induces hepatic lipid accumulation by upregulation of fatty acid translocase CD36 in mice. Toxicol Appl Pharmacol. 2017;316:74–82. 
4. van der Pal KC, Koopman ADM, Lakerveld J, van der Heijden AA, Elders PJ, Beulens JW, Rutters F. The association between multiple sleep-related characteristics and the metabolic syndrome in the general population: the New Hoorn study. Sleep Med. 2018 Dec;52:51-57. 
5. Burrage E, Marshall KL, Santanam N, Chantler PD. Cerebrovascular dysfunction with stress and depression. Brain Circ. 2018 Apr-Jun;4(2):43-53. 
6. Frayn KN, Metabolic Regulation – a Human Perspective 3rd edition, Blackwell Publishing 2010
7. Shanik, M.H., Insulin resistance and hyperinsulinemia: is hyperinsulinemia the cart or the horse? Diabetes Care. 2008 Feb;31 Suppl 2:S262-8. doi: 10.2337/dc08-s264
8. Chow YL, Sogame M, Sato F. 13-Methylberberine, a berberine analogue with stronger anti-adipogenic effects on mouse 3T3-L1 cells. 
9. (2022), https://www.idf.org/aboutdiabetes/what-is-diabetes/facts-figures.html


Schrijf in op onze nieuwsbrief

Wil je graag het interessante nieuws en de acties van Deba Pharma periodiek ontvangen? Schrijf je in: