Triglyceriden: een verborgen risico voor je gezondheid
Bij een bloedanalyse worden vaak verschillende waarden gemeten om een goed beeld te krijgen van de gezondheid. Naast cholesterol en glucose worden ook triglyceriden vaak bepaald. Triglyceriden vormen een essentiële parameter in de beoordeling van je cardiovasculaire gezondheid. Verhoogde triglyceriden worden in verband gebracht met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, insulineresistentie en leververvetting. In deze blog gaan we dieper in op deze belangrijke parameter en bespreken we hoe je verhoogde triglyceriden kunt herkennen, wat de oorzaken zijn en hoe je ze kunt verlagen...
Wat zijn triglyceriden?
Triglyceriden zijn een type vet dat in je bloed voorkomt. Je lichaam gebruikt ze als energiebron, maar als je er te veel van hebt, kan dat schadelijk zijn. Wanneer je meer calorieën eet dan je verbrandt, slaat je lichaam dit overschot op in de vorm van triglyceriden. Vooral suiker en vetrijke voeding dragen hieraan bij. Een overmaat aan suikers wordt omgezet in triglyceriden. Dit proces vindt voornamelijk plaats in de lever via de novo lipogenese. Wanneer je meer suikers (vooral fructose en glucose) consumeert dan je lichaam direct nodig heeft voor energie, worden ze eerst omgezet in glycogeen. Zodra de glycogeenvoorraden vol zijn, zet de lever het overschot om in vetzuren, die vervolgens worden veresterd tot triglyceriden en verpakt in very-low-density lipoproteïne (VLDL). Deze VLDL-partikels worden afgegeven aan de bloedbaan, wat leidt tot verhoogde triglyceridenwaarden en een verhoogd risico op metabole aandoeningen zoals insulineresistentie en leververvetting. Bovendien kan het je risico op hart- en vaatziekten en andere gezondheidsproblemen verhogen.
Oorzaken van verhoogde triglyceriden?
Er zijn verschillende factoren die ervoor kunnen zorgen dat je triglyceriden stijgen:
1. Te veel suiker en snelle koolhydraten – Voeding rijk aan geraffineerde suikers en bewerkte koolhydraten veroorzaakt schommelingen in de bloedsuikerspiegel. De lever zet overtollige suikers om in vetten, wat leidt tot een verhoogd triglyceridengehalte. Vooral fructose, aanwezig in frisdranken en bewerkte voedingsmiddelen, speelt hierbij een grote rol.
2. Overgewicht en insulineresistentie – Vetophoping, met name rond de buik, verstoort de stofwisseling en vergroot de kans op insulineresistentie. Hierdoor worden vetzuren minder efficiënt verwerkt, wat bijdraagt aan verhoogde triglyceriden.
3. Weinig beweging – Fysieke inactiviteit vermindert het vermogen van het lichaam om triglyceriden af te breken. Regelmatige lichaamsbeweging stimuleert de vetverbranding en verhoogt de activiteit van lipoproteïne lipase, een enzym dat triglyceriden afbreekt.
4. Alcoholgebruik – Alcohol verhoogt de productie van triglyceriden in de lever en vermindert de vetverbranding. Zelfs matig alcoholgebruik kan een negatieve invloed hebben op de vetstofwisseling.
5. Onderliggende aandoeningen – Diabetes type 2, hypothyreoïdie (trage schildklier) en het metabool syndroom kunnen de vetstofwisseling verstoren en leiden tot hoge triglyceridenwaarden. Dit kan op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten verhogen.
Gevaren van hoge triglyceriden:
Een te hoog triglyceridengehalte kan ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen:
• Hart- en vaatziekten: Triglyceriden kunnen bijdragen aan de vorming van atherosclerose, waarbij slagaders verstopt raken door vetafzettingen. Dit verhoogt het risico op een hartaanval of beroerte.
• Alvleesklierontsteking (pancreatitis): Extreem hoge triglyceriden kunnen leiden tot een acute ontsteking van de alvleesklier. Dit is een ernstige aandoening die hevige buikpijn en spijsverteringsproblemen kan veroorzaken.
• Diabetes type 2: Hoge triglyceridenwaarden hangen nauw samen met insulineresistentie, een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes. Dit leidt tot een verhoogde bloedsuikerspiegel en verhoogde vetopslag.
• Leververvetting (niet-alcoholische leververvetting, NAFLD): Overtollige triglyceriden kunnen zich opstapelen in de lever, wat kan resulteren in leververvetting. Dit kan op lange termijn leiden tot leverontsteking en zelfs levercirrose.
Hoe kun je triglyceriden verlagen?
Gelukkig kun je je triglyceriden verlagen met een paar eenvoudige aanpassingen in je levensstijl:
1. Gezond eten – Vervang bewerkte suikers en ongezonde vetten door gezonde vetten zoals die in vette vis (omega-3), noten en olijfolie. Vermijd overmatige consumptie van fructose en bewerkte koolhydraten.
2. Afvallen – Zelfs een gewichtsverlies van 5-10% van je lichaamsgewicht kan een significante verlaging van triglyceriden opleveren.
3. Meer bewegen – Minstens 30 minuten per dag matige tot intensieve fysieke activiteit (zoals wandelen, fietsen of krachttraining) verhoogt de vetverbranding en verlaagt triglyceriden.
4. Minder alcohol drinken – Alcohol kan het triglyceridengehalte in je bloed snel verhogen, dus matig je consumptie of vermijd het helemaal als je al verhoogde triglyceriden hebt.
5. Omega-3 – Het regelmatig consumeren van omega-3-vetzuren uit vis, lijnzaad en walnoten kan helpen bij het verlagen van triglyceriden. Omega-3-supplementen kunnen ook effectief zijn voor mensen met zeer hoge triglyceridenwaarden