Het belang van vitamine K: een diepgaande blik

De eerste druppels

Een kersverse ouder houdt zijn pasgeboren baby in de armen, nog vol verwondering over dit kleine wonder. De verpleegkundige komt langs met een klein flesje en legt uit dat de baby nu wat vitamine K-druppels krijgt. Dit roept misschien vragen op. Waarom deze vitamine? Het antwoord is simpel maar essentieel: pasgeborenen hebben nog niet voldoende vitamine K in hun lichaam, wat hen vatbaar maakt voor bloedingen, een aandoening bekend als hemorrhagische ziekte van de pasgeborene. Vitamine K-druppels helpen deze toestand te voorkomen.

De Functies van Vitamine K

Bloedstolling

De meest bekende functie van vitamine K is zijn rol in de bloedstolling. Vitamine K is essentieel voor de synthese van verschillende stollingsfactoren in de lever, zoals protrombine. Een tekort aan vitamine K kan leiden tot bloedingsproblemen en een verhoogd risico op bloedingen.

Botgezondheid en Osteocalcine

Een minder bekende, maar zeer belangrijke functie van vitamine K, is zijn rol in de botgezondheid. Vitamine K is noodzakelijk voor de carboxylering van osteocalcine, een eiwit dat door osteoblasten wordt geproduceerd en essentieel is voor de botmineralisatie. Wanneer osteocalcine wordt gecarboxyleerd, kan het calcium binden en integreren in de botmatrix, wat bijdraagt aan sterke en gezonde botten. Een onvoldoende carboxylering van osteocalcine door een tekort aan vitamine K kan leiden tot een verhoogd risico op osteoporose en botbreuken.

 Gla-eiwitten

Naast zijn rol bij bloedstolling en botgezondheid, is vitamine K ook essentieel voor de activering van Gla-eiwitten (γ-carboxyglutaminezuur-eiwitten). Deze eiwitten, waaronder matrix-Gla-eiwit (MGP) en osteocalcine, spelen een cruciale rol bij het voorkomen van verkalking van zachte weefsels zoals bloedvaten en kraakbeen. Vitamine K is nodig voor de carboxylering van deze eiwitten, waardoor ze hun functie kunnen uitoefenen.

1. Matrix-Gla-eiwit (MGP): Dit eiwit voorkomt verkalking in de bloedvaten. Onvoldoende carboxylering door een tekort aan vitamine K kan leiden tot vasculaire calcificatie, wat het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.

2. Osteocalcine: Zoals eerder genoemd, is dit eiwit essentieel voor de botmineralisatie. Carboxylering door vitamine K maakt osteocalcine functioneel actief, wat cruciaal is voor het binden van calcium in de botten.

De Synergie met Vitamine D en Calcium

Vitamine K werkt nauw samen met vitamine D en calcium om de botgezondheid te bevorderen. Vitamine D is belangrijk voor de absorptie van calcium uit de voeding en helpt bij de regulatie van calcium- en fosfaatniveaus in het bloed, wat essentieel is voor de botvorming. Calcium is het mineraal dat in de botten wordt opgeslagen en zorgt voor hun stevigheid.

Hoe Werkt de Synergie?

1. Vitamine D stimuleert de productie van osteocalcine en verbetert de calciumabsorptie in de darmen.

2. Vitamine K zorgt ervoor dat osteocalcine en andere Gla-eiwitten correct worden gecarboxyleerd, waardoor ze effectief calcium kunnen binden en integreren in de botten en bloedvaten.

3. Calcium wordt door de gecombineerde werking van vitamine D en K opgenomen en in de botten opgeslagen, wat bijdraagt aan een sterke botstructuur.

Deze synergie zorgt ervoor dat de botten sterk en gezond blijven en vermindert het risico op fracturen en osteoporose.

Wie heeft baat bij extra Vitamine K?

Hoewel iedereen baat kan hebben bij voldoende inname van vitamine K, zijn er bepaalde groepen die extra aandacht zouden moeten besteden aan hun vitamine K-inname:

• Ouderen: Naarmate mensen ouder worden, neemt hun botdichtheid af, waardoor het risico op osteoporose en fracturen toeneemt. Extra vitamine K kan helpen dit risico te verminderen.

• Mensen met een verstoorde vetabsorptie: Aangezien vitamine K een in vet oplosbare vitamine is, kunnen mensen met aandoeningen zoals coeliakie, cystische fibrose, of chronische pancreatitis moeite hebben met het opnemen van voldoende vitamine K uit hun voeding.

• Hart- en vaatziektes: door de activatie van Matrix Gla-Protëine (vitamine K-afhankelijk) wordt het calcium weggehouden van de bloedvaten wat belangrijk is in de preventie van aderverkalking.  

• Mensen die langdurig antibiotica gebruiken: Antibiotica kunnen de darmflora verstoren, wat kan leiden tot een verminderde productie van vitamine K door darmbacteriën.

Interacties?

Bij het gebruik van bloedverdunners (antistollingsmiddelen) is voorzichtigheid geboden! Vitamine K speelt een rol bij de bloedstolling en kan dus invloed hebben op antistollingsmiddelen zoals Coumarinederivaten (bijvoorbeeld Warfarine). 

Voedingsbronnen van Vitamine K

Vitamine K komt in twee vormen voor: vitamine K1 (phylloquinon) en vitamine K2 (menaquinon). K1 komt voornamelijk uit plantaardige bronnen, terwijl K2 wordt geproduceerd door bacteriën en aanwezig is in dierlijke en gefermenteerde voedingsmiddelen. Kies altijd voor een supplement waar vitamine K2 (MK-7) in aanwezig is. Deze heeft een hogere biologische beschikbaarheid en speelt een cruciale rol voor de botten en bloedvaten.

Vitamine K1 Bronnen:

• Groene bladgroenten (zoals spinazie, boerenkool, en broccoli)

• Andere groenten (zoals spruitjes en bloemkool)

• Plantaardige oliën (zoals soja- en olijfolie)

Vitamine K2 Bronnen:

• Gefermenteerde voedingsmiddelen (zoals natto, een gefermenteerde sojaboon)

• Zuivelproducten (zoals kaas)

• Vlees (vooral lever)

• Eigeel

Conclusie

Vitamine K speelt een cruciale rol in zowel de bloedstolling als de botgezondheid, en is ook essentieel voor de activering van Gla-eiwitten die verkalking van zachte weefsels helpen voorkomen. Dankzij nieuwe wetenschappelijke inzichten begrijpen we nu beter hoe belangrijk deze vitamine is, vooral in samenwerking met vitamine D en calcium. Vooral oudere volwassenen, mensen met vetabsorptiestoornissen en aderverkalking en degenen die langdurig antibiotica gebruiken, kunnen baat hebben bij een verhoogde inname van vitamine K. Kies altijd voor een Vitamine K2-preparaat (MK-7).

Ontdek hier ons gamma vitamine K2: